
گرایشهای موجود در بازار جهانی شیرینی و شکلات
بازار جهانی شیرینی و شکلات در طول سالیان گذشته، بواسطه جریانها و گرایشهای جدیدی که بتدریج وارد بازار شیرینی و شکلات شدهاند، شاهد پیشرفتها و موفقیتهای چشمگیری بوده است. اما خبر خوشی که شکلاتسازان و سرمایهگذاران میتوانند از شنیدن آن نفس راحتی بکشند این است که شکلات ثابت کرده که در برابر بحران مالی مصون است و با گذشت چند ماه از این بحران که بر اقتصاد جهان و بسیاری از شرکتهای بزرگ بینالمللی سایه انداخته، شکلاتسازان همچنان در اکثر کشورهای جهان با خیال راحت به فعالیتهای خود ادامه میدهند. در واقع باید گفت که بحران مالی نه تنها باعث کم توجهی مصرف کنندگان و دوستداران شکلات به این محصولات دوست داشتنی نشده، بلکه نگاهی به سایت شرکتهای شکلات سازی و رسانههای پوشش دهنده اخبار این صنعت حاکی از آن است که در سال های آتی گرایشهای جدیدی در بازار جهانی شیرینی و شکلات تقویت خواهد گردید که میتواند فرصتهای بسیاری را برای دست اندرکاران فعال در این صنعت به دنبال داشته باشد. آنچه در ادامه مطالعه خواهید کرد، نگاهی به جدیدترین گرایشهای در حال شکل گیری در این صنعت چه از سوی تولیدکنندگان و چه از سوی مصرف کنندگان است.
هر چند این بیشتر شرکتهای بزرگ شکلات سازی در جهان هستند که برای مصرف کنندگان و دوستداران شکلات شناخته شده هستند ولی جدیدترین مطالعات انجام شده حاکی از این است که حتی تولیدکنندگان کوچک و افرادی که به صورت انفرادی اقدام به تولید شکلاتهای خاص میکنند نیز در حال تبدیل شدن به یک جریان اصلی در بازار جهانی شیرینی و شکلات هستند. این افراد با نوآوریهایی که در تولیدیهای کوچکشان انجام دادهاند توانستهاند گوی سبقت را از سایر تولیدکنندگان بزرگتر که همچنان به صورت سنتی فکر و فعالیت میکنند بربایند و سهمی از بازار را در مناطقی که فعالیت میکنند به محصولات جدید و ابداعی خود اختصاص دهند. این نوع از افراد و تولیدکنندگان کوچک که حضور آنها در ایالات متحده آمریکا بیش از سایر کشورهاست توانستهاند توجه مشتریان را به محصولات جدید شکلاتی خود جلب کنند و گزارشها حاکی از آن است که روز به روز به تعداد این افراد و بنگاهها اضافه میشود. این در حالی است که تولیدیهای کوچک شکلات در اندونزی نیز توانستهاند توجه مصرف کنندگان را به محصولات خود جلب کنند و اظهارات کارشناسان حاکی از آن است که در صورتیکه این تولیدیها پتانسیلها و منابع خود را به اشتراک بگذارند پتانسیل بسیاری برای رشد و گسترش فعالیتهای خود خواهند یافت.
بازار شکلاتهای اعلاء گسترش خواهد یافت.
یکی دیگر از مهمترین گرایشهای بوجود آمده در بازار جهانی شکلات، توجه خاص تولید کنندگان و مشتریان به “شکلاتهای اعلا” Premium Chocolate است. هر چند شکلاتهای اعلا در حال حاضر فقط 13 درصد بازار جهانی شکلات را (با ارزشی معادل 9/12 میلیارد دلار) به خود اختصاص دادهاند. ولی پیش بینیهای واحد تحقیقات و مطالعات شرکت نستله، حاکی از آن است که این بازار به سرعت رشد خواهد کرد و ارزش آن نیز به 15 میلیارد دلار خواهد رسید.
بازار شکلاتهای اعلاء گسترش خواهد یافت.
تولیدکنندگان برتر این صنعت در جهان کشورهای آمریکا، سوییس، ایتالیا، آلمان، ترکیه، هلند، آرژانتین و بلژیک هستند. کشور بلژیک که پایتخت شکلات جهان و یکی از بزرگ ترین صادرکنندگان این محصول به شمار می آید از راه صادرات شکلات ارزآوری بسیاری داشته است. سالانه مصرف شکلات برای هر فرد در این کشور بیش از ۱۱ کیلوگرم است در حالی که مصرف شیرینی و شکلات درایران یک پنجم دنیا و مصرف سرانه آن حدود دو کیلوگرم تخمین زده شده است. این رقم برای کشورهای اروپایی حدود ۹تا ۱۰ کیلوگرم است.
بازار شکلات جهانی ، دانه های کاکائو ، لسیتین ، شکر و بازار وانیل (2011 - 2016)
ایالات متحده با حدود 86.3 درصد سهم بازار بازار شکلات را در آمریکای شمالی رهبری می کند در حالی که ژاپن با 39.7 درصد سهم بازار از بازار آسیا پیشرو است. در اروپا ، انگلستان بیشترین تقاضا را با 16.4٪ دارد. پس از آن آلمان با 15.9٪ سهم بازار قرار دارد.


بازار شکلات ایران
براساس آمارهای ارائه شده از سوی دبیر انجمن تولیدکنندگان شیرینی و شکلات، میزان تولید شکلات و شیرینی در سال ۱۳۹۴ حدود یک میلیون و ۵۹۶ هزا تن بوده است که از این میزان ۲۴۰ هزار تن به ارزش ۵۹۸ میلیون دلار صادر شد.
این آمارها نشان می دهد تنها حدود ۱۳درصد محصول تولید شده در کارخانه های صنعتی شکلات و شیرینی کشور صادر شده اند؛ سهمی که به نظر کارشناسان بسیار پایین تر از ظرفیت کشور است به ویژه در مقایسه با رقیبان اصلی این صنعت پرسود که ترکیه یکی از مهم ترین آنها محسوب می شود.
درسال ۲۰۱۳ تنها یکی از شرکت های تولید کننده شیرینی و شکلات کشور ترکیه سه برابر کل صادرات ایران، شیرینی و شکلات به ۱۱۰ کشور جهان صادر کرده است. سرمایه گذاری در صنعت شیرینی و شکلات کشور حدود ۱۵سال است که به طور جدی شروع شده، به طوری که در اواسط دهه ۸۰ تعداد کارخانه های تولید شیرینی و شکلات در کشور به یک باره بیش از سه برابر شد و تعداد اعضای انجمن تولید کنندگان شیرینی و شکلات کشور از ۹۵ شرکت به حدود ۳۰۰ شرکت فعال رسید. البته بیشترین میزان سرمایه گذاری در این زمینه در شهر تبریز و استان آذربایجان شرقی انجام شد تا جایی که این شهر را به پایتخت شکلات کشور تبدیل کرد.
۵۰درصد از بیسکویت و شکلات ایران در تبریز تولید می شود و بیش از ۸۵۰ واحد تولیدی شیرینی و شکلات در این شهر وجود دارد و محصولات آنها به بیش از ۵۰ کشور جهان صادر می شود. توجه به این نکته ضروری است که صادرات شیرینی و شکلات همواره مقام اول را در صنایع غذایی کشور به خود اختصاص داده تا جایی که سالانه حدود ۶۰۰میلیون دلار برای کشور ارزآوری به همراه دارد. همچنین طبق آمار میزان صادرات این محصول دو برابر صادرات خودرو و قالی دستباف ایرانی ارزیابی شده است. در سه ماهه ابتدای سال ۱۳۹۵، ۴۷.۷ هزارتن انواع شکلات، شیرینی و بیسکویت به ارزش ۱۱۵میلیون دلار به کشورهای دیگر صادر شده و نسبت به سال گذشته از نظر ارزشی ۳درصد و وزنی ۴.۴درصد با افزایش رشد صادرات روبه رو بوده است.
آمار گمرک نشان می دهد که بخش عمده ای از شیرینی و شکلات های وارد شده به ایران از کشور ترکیه بوده است، به عبارت دیگر از مجموع ۹۷۰ تن شیرینی و شکلات وارداتی، بیش از ۴۰۰ تن آن از ترکیه به ایران وارد شده است. در این بین کشورهای افغانستان و عراق از مهم ترین مقاصد صادراتی ایران در این حوزه محسوب می شوند.
حدود ۳۶۰ واحد تولیدی در صنعت شکلات ایران مشغول به کار هستند، مواد اولیه مورد استفاده در این صنعت کاکائو است که این ماده به صورت کامل از کشورهای دیگر وارد کشور می شود.
در حال حاضر حدود ۱۰شرکت بزرگ دنیا به صورت انحصاری روی تجارت کاکائو کار می کنند که عمده کاکائوی مصرفی ایران از کشور آفریقایی ساحل عاج و از طریق واسطه ها وارد کشور می شود، به طوری که در سال گذشته میزان واردات این محصول به ۲۰هزار تن رسید.
اینکه شکلات های ایرانی به بازارهای اروپا صادر می شود مورد تردید است. کشورهای ارمنستان، سوریه، ازبکستان، قزاقستان، عراق و افغانستان را از عمده بازارهای صادراتی ایران معرفی کرده و می گوید: صادرات شکلات های ایرانی تنها به کشورهای همسایه اختصاص دارد، در این بین حتی صادراتی به کشور امارات صورت نمی گیرد زیرا این کشور مهد شکلات های سوییسی و فرانسوی است.
صنعت شیرینی و شکلات نیمی از صادرات صنایع غذایی را به خود اختصاص داده است. در این میان استان های آذربایجان شرقی و غربی، اصفهان، خراسان و تهران جزو بهترین تولیدکنندگان شیرینی و شکلات صنعتی محسوب می شوند. سهم آذربایجان شرقی از ۶۰ درصد صادرات شکلات و شیرینی ایران باعث شده تبریز به عنوان قطب این صنعت حرف اول تولید را بزند.
هم اکنون ۸۵۰ واحد بزرگ و کوچک صنایع غذایی، شیرینی، شکلات و آشامیدنی در این استان مشغول به فعالیت هستند، به طوری که بیش از ۵۰درصد شیرینی و شکلات کشور شامل ۶۰۰ نوع محصول متنوع در استان آذربایجان شرقی تولید می شود و در این میان ۵۲ درصد شکلات، ۴۰درصد بیسکویت، ۴۳درصد ویفر، ۴۶درصد تافی و ۳۸ درصد آب نبات کشور محصول تولیدی این استان است.
مصرف شکلات در ایران بیشتر منوط به مناسبت های مختلف است گرچه این دیدگاه تا حدی در حال تغییر است اما آمار سرانه مصرف به خوبی می تواند نشانگر این موضوع باشد. صنعت شیرینی و شکلات ایران براساس آمارهای رسمی چهارمین ارزش افزوده را در بین صنایع غذایی کشور داشته و توانسته زمینه اشتغال بیش از ۳۰۰ هزار نفر را به طور مستقیم یا غیرمستقیم در کشور فراهم کند.
سهم بازار بازیگران اصلی بازار بر اساس تحقیق EMRC
32 درصد متقاضیان شکلات در شهرهای بزرگ، مشتری محصولات شرکت آیدین هستند. نتایج بررسی های صورت گرفته درخصوص رابطه میزان تقاضای شکلات از سوی شهروندان بالای 15 سال با میزان درآمد و تحصیلات آنها در شهرهای بزرگ کشور نشان می دهد که 79 درصد شهروندان در برنامه غذایی خود شکلات را لحاظ می کنند و در این میان زنان 4 درصد بیش از مردان متقاضی شکلات هستند.
نتایج تحقیقات صورت گرفته توسط مرکز تحقیقات بازار EMRC حاکی از آن است ،علی رغم اینکه علاوه بر شرکت آیدین، شرکت های شیرین عسل و فرمند نیز توانسته اند با شناخت ذائقه دوستداران شکلات در شهرها به ترتیب نظر 24 و 20 درصد این افراد را به محصولات خود جلب کنند، اما 10 درصد متقاضیان این محصول در شهرها ترجیح می دهند، شکلات مورد علاقه خود را از بین تولیدات بی نام و نشان انتخاب کنند.
بررسی ها نشان می دهد که با ارتقای سطح درآمد شهرنشینان، تقاضای آنها برای مصرف شکلات نیز افزایش می یابد بطوری که شهروندان با سطح درآمد بیش از یک میلیون تومان 8 درصد بیش از دیگران شکلات می خورند، اما میزان تقاضای این محصول از سوی ساکنین شهرها با سطح تحصیلاتشان روند مشخصی ندارد چراکه متقاضیان شهرنشین با تحصیلات فوق لیسانس و بالاتر و همچنین دیپلم و فوق دیپلم به ترتیب 7 و 3 درصد بیش از سایرین شکلات می خورند، در حالی در سایر سطوح تحصیلی میزان تقاضا 5 درصدکمتر از دیگران است.
همانطور که انتظار می رود جوانان شهرنشین 15 تا 25 سال، 5 درصد بیش از سایرین شکلات می خورند، اما این روند مصرف با افزایش سن شهروندان کاهش می یابد، همچنین تولید کنندگان این نوع تنقلات شاهد بیشترین تقاضای شکلات درشهر رشت بودند چراکه ساکنان این شهرها 14 درصد بیش از سایرین شکلات مصرف کردند، این در حالی است که میزان تقاضا دراصفهان 9 درصد کمتر از سایر شهرها است.
تقاضای شکلات در شهرهای بزرگ:
سهم بازار بازیگران اصلی بازار بر اساس تحقیق مرکز پژوهش های بازرگانی
گزارش حاضر با هدف شناسایی شرکتهای برتر در صنعت شیرینی و شکلات، بررسی عوامل موفقیت و راهبردهای این شرکتها در زمینه برندسازی و نفوذ در بازار داخلی و ورود به بازارهای صادراتی تدوین شده است. انتظار میرود نتایج حاصله آموزههایی را برای سایر شرکتهای بخش خصوصی و همچنین سیاستگذاران صنعتی و تجاری کشور فرآهم آورد. اهم یافتههای این مطالعه را میتوان به شرح موارد زیر برشمرد:
1 ) بزرگترین شرکتهای فعال در صنعت شیرینی و شکلات عبارت از:
شرکت داداشبرادر آیدین (با سهم 18.1 درصدی از میزان کل فروش)؛ شیرینعسل (با سهم 17.3 درصد) و گروه صنعتی نجاتی (با سهم 17.2 درصد) میباشد.
2 ) عوامل موفقیت هر یک از شرکتهای برتر در این صنعت بهصورت زیر بهدست آمد.
2-1 ) گروه صنعتی شیرینعسل
الف) کاهش هزینههای لجستیک از طریق: اتخاذ راهبرد یکپارچگی عمودی در بازار عوامل تولید، پخش و خردهفروشی بهصورت: سرمایهگذاری در صنایع تولیدکننده مواد اولیه و ایجاد مجتمعهای کشتوصنعت. سرمایهگذاری در صنایع بستهبندی. تاسیس شرکتهای تأمینکننده ماشینآلات و تجهیزات در کشورهای خارجی . خریداری شرکت پخش سراسری (برخورداری از سیستم توزیع و پخش منحصر به فرد). تأسیس فروشگاههای زنجیرهای (برندشاپهای تخصصی). ساماندهی شبکه تامین و تدارک مستقیم دانه کاکائو از ساحل عاج و غرب آفریقا. ثبت شرکت در کشورهای هدف و تسهیل موانع نقلوانتقالات مالی و لجستیک مواد اولیه و محصولات.
ب) بهرهگیری از صرفههای تنوع از طریق متنوعسازی تولیدات کارخانه در حوزههای کالایی زیر: مواد اولیه صنعت شیرینی و شکلات مانند کره کاکائو . محصولات شیرینی و شکلات مانند کیک غنی شده با آهن برای اولین بار. محصولات غذایی غیرشیرینی و شکلات مانند آبمیوه، روغن مایع، رب گوجه فرنگی، سیبزمینی نیمهآماده . محصولات نامرتبط با حوزه صنایع غذایی مانند کودهای شیمیایی و زیستتودهها (بیوماسها) .
ج) پیگیری راهبرد رشد متمرکز با هدف بهرهگیری از صرفههای مقیاس: توسعه محصولات. توسعه بازارها . دارنده بزرگترین مجموعه تولید پودر کاکائو، خمیر کاکائو، کره کاکائو، شکلات و فرآوردههای کاکائویی در خاورمیانه تملک سهام سالمین (شرکت بورسی)، شهدسهند، شیرین عسل سبلان خرید کارخانه نستله و برخی برندهای مرتبط با تولیدات آن در کشور آلمان
د) برنامهریزی مستمر در جهت ارتقای سهم دانش و نوآوری در شرکت از طریق: آموزش نیروی انسانی (تاسیس دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی و تشکیل گروههای آموزشی صنعت، مدیریت و خدمات اجتماعی) توجه به نقش پژوهش در ارتقای سهم نوآوری در تولید محصول جدید
ه) پیگیری مستمر نگاه صادراتگرا در بازارهای بینالمللی و حفظ بازارها از طریق: اختصاص 20 درصد ظرفیت تولید به امر صادرات. ایجاد نمایندگیهای اختصاصی در کشورهای قزاقستان، تاجیکستان و برخی کشورهای آفریقایی رصد مستمر تحولات بازارهای هدف (پروفایلهای کشوری در حوزههای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی). انجام تحقیقات مستمر بازار در کشورهای هدف بهمنظور رویارویی با پویاییهای مستمر تقاضا (پروفایلهای بازاری و محصولی)
2-2 ) شرکت داداش برادر (آیدین) انجام یکپارچگیهای عمودی (در بخشهای تامین مواد اولیه و توزیع محصولات) . برنامهریزی در جهت رشد متمرکز (توسعه محصول و توسعه بازار) . پیگیری راهبرد بازاریابی بینالمللی (اختصاص 20 درصد ظرفیت به صادرات و حضور در بازارهای مختلف صادراتی).
2-3) گروه صنعتی نجاتی (آناتا)
ارتقای شبکه توزیع محصولات شرکت. معرفی برندهای باکیفیت در قیمتهای مناسب مانند آناتا، میلکی، کالمی و کلس. اقدامات ترفیعی و ترویجی متعدد در زیرشاخههای غذایی بستهبندی شده مانند انواع کیک.
3 ) پیگیری نگاه صادراتی در شرکتها با اهداف زیر صورت میگیرد: برخورداری از صرفههای مقیاس (کاهش هزینهها).
برخورداری از بازار گستردهتر (دسترسی به تقاضای گستردهتر). کاهش مخاطره فعالیت تولیدی. در همین ارتباط، بررسی تجربه برخی شرکتهای موفق در اقتصاد ایران نشان میدهد که نامناسب بودن محیط سرمایهگذاری و نارساییهای فضای کسبوکار ایران موجب شده است تا شرکتهای ایرانی صادراتی مترصد حضور تولیدی در بازارهای صادراتی باشند. در واقع، مشکلات در سطح کلان اقتصاد، مسایل ناشی از تحریمها و غیره، مجموعه شرایطی را برای بنگاههای بزرگ فرآهم میآورند که نوعی سرمایه گذاری تولیدی در بازارهای هدف را میطلبد. گسترش نام تجاری در تعداد بیشتری از بازارهای جهانی. این هدف با نیاتی از قبیل بهبود تصویر شرکت در نظر مصرفکنندگان و حتی رقبا، افزایش قدرت چانهزنی در حوزه پیگیری مطالبات از حوزه سیاستگذاری، برخورداری از مشوقهای صادراتی پیشبینی شده در دولت و … پیگیری میشود و گاه شرایط بهنحوی است که با وجود مواجهه با عدم مزیت صادراتی، شرکت اصرار به حضور در بازارهای صادراتی (ولو با حجم صادرات ناچیز به هر بازار) دارد.
4 ) موارد زیر بهعنوان آموزههای حاصل از بررسی عوامل موفقیت این شرکتها قابل بیان است:
4-1 ). شرکتهایی قادرند در صادرات پایدار موفق عمل کنند که در بازار داخلی از موقعیت قدرتمند و پایداری برخوردار شوند. این مهم به طرق مختلف امکانپذیر است:
الف. برخورداری از سهم قابل توجه در بازارهای داخلی. بدون بهرهمندی از چنین پایگاهی این گروه شرکتها قادر نیستند هزینههای بالای نفوذ و توسعه بازارهای صادراتی را تقبل کنند.
ب. بخشبندی بازار و انتخاب هوشمندانه گروه هدف (بهویژه در بازارهای صادراتی). در این روش الزام برای برخورداری از سهم بالای بازار حاکم نیست، بلکه تخصص شرکت و تمرکز آن روی گروه خاصی از محصولات/مشتریان تعیینکننده موقعیت بازاری وی است.
4-2 ) از جمله الزامات شکلگیری توانمندی شرکتی برای ورود پایدار به بازارهای صادراتی عبارتند از:
الف) کاهش هزینههای عملیاتی از طریق: بهرهگیری از صرفههای مقیاس. تامین و تدارک مواد اولیه بهطور مستقیم از مبادی عرضهکننده. مثال بارز این اقدام را میتوان در خرید دانه کاکائو توسط شرکت شیرین عسل از غرب آفریقا عنوان داشت.
ب) کاهش هزینههای مبادلاتی از طریق ایجاد اتحادهای استراتژیک در بخشهای بالادستی و پاییندستی تولید و توزیع محصول: در شرایطی که عدم اطمینان در اقتصاد بالا باشد، مشاهده میشود که شرکتها برای حصول اطمینان از دسترسی به منابع تولید، کیفیت مورد نظر، قیمت مناسب و تحویل بهموقع، اقدام به یکپارچگی عمودی روبه جلو و عقب، میکنند. در این ارتباط میتوان به سرمایهگذاری شرکتها در تامین مواد، مجتمعهای کشتوصنعت، بستهبندی، ایجاد کانالهای بازاریابی و شبکهها و زیرساختهای توزیع، اشاره داشت. در مواردی هم مشاهده شد که آنها از اتحادهای استراتژیک بهرهبرداری کردهاند. اقدام دیگر نیز میتواند انجام یکپارچگی افقی باشد. شاید موفقترین نمونه در این حوزهها را بتوان اقدام اخیر یکی از شرکتها دانست که واحد تولیدی نستله در یکی از کشورهای اروپایی را به همراه برخی برندهای کمتر شناخته شده آن خریداری نموده است. نمونه این امر را میتوان در یکپارچگیهای عمودی گروه صنعتی شیرینعسل یا شرکت داداشبرادر (آیدین) ملاحظه نمود.
ج) برخورداری از صرفههای تنوع: .جستجوی محصولات جدید مورد تقاضای مشتریان فعلی با فناوری جدید (متنوعسازی افقی): نمونه این راهبرد را میتوان در تولید آب میوه، رب، سیبزمینی و … در شرکت شیرین عسل عنوان کرد. جستجوی محصولات جدید سازگار با خط تولید فعلی و برخورداری از همافزایی فناورانه (یا بازاریابی) موجود مورد تقاضای مشتریان جدید (متنوعسازی متحدالمرکز): نمونه این راهبرد را میتوان در تولید کره کاکائو در شرکت شیرین عسل عنوان کرد.
جستجوی محصول جدید با فناوری جدید بدون هیچگونه ارتباط با محصولات تولیدی کنونی (متنوعسازی نامرتبط): نمونه این راهبرد را میتوان در تولید کودشیمیایی و بیوماس در شرکت شیرین عسل عنوان کرد.
5) در نهایت ملاحظات زیر در انجام سیاستگذاری تجاری و صنعتی بهمنظور ارتقای توانمندی شرکتهای فعال در این صنعت مورد توجه مسئولان قرار گیرد:
بهبود فضای کسبوکار بهعنوان عاملی که با ثباتبخشی به فضای عمل بخش خصوصی، انگیزههای گسترش فعالیت (صرفههای اقتصادی مقیاس) و اتحادهای استراتژیک (در مقابل یکپارچگیهای عمودی) را در این بخش بهوجود میآورد. رفع موانع پیشروی شرکتهایی که درصدد انجام یکپارچگیهای عمودی میباشند، بهشرط آنکه حداقل بهینه مقیاس در هر حلقه از فعالیت را دارا باشند. ممانعت از دسترسی واحدهای فاقد مقیاس بهینه به مجوزهای فعالیت و هدایت آنها بهسمت انجام یکپارچگیهای افقی تامین زیرساختهای لازم بهویژه در بخش حملونقل.
رفتار مصرف کننده ایرانی
- گروه سنی 20-35
- شکلات در میان خانمهای گروه سنی 20-35 سال جزو چند انتخاب اول برای هدیه دادن است و در دورهمی های دوستانه ترجیحا خریداری و هدیه داده میشود.
- از ویژگی های مورد نظر این گروه سنی برای انتخاب شکلات کادویی امکان رویت درون بسته ها و تشخیص تنوع و طعم شکلات های هر بسته هست.
- از ویژگی های دیگری ظاهری مورد پسند وجود پاپیون های رایج این نوع بسته بندی است که میتوان با گره های خاص آن را نسبت به مدل های مشابه متمایز ساخت.
- خانم های جوان عمدتا شکلات های مغز دار و یا بیسکوییت دار را به نسبت مدل خالص ِآن بیشتر میپسندند و احتمالا برای میان وعده و یا رفع گرسنگی و حتی بعنوان نیم چاشت ترکیباتی از شکلات را جایگزین میکنند.
- در این گروه سنی علاقه به جعبه های فانتزی و بعضا دخترانه برای استفاده آتی به منظور جای جواهر و چیزهای دخترانه تمایز مناسبی است برای انتخاب شدن!
- نکته ی حایز اهمیت در مورد شکلات های کادویی ای این است که بطور واضح برداشت مخاطب از این نوع شکلات،خوش طعم نبودن شکلات های کادویی است که اینکه عموما بمنظور مصرف نیست و احتمالا مجددا هدیه داده میشود.
- با توجه به اینکه سلامت کمتر دغدغه ی این گروه سنی است علیرغم اعتقاد به مفید بودن شکلات تلخ مخصوصا درصد های بالایی از تلخی مورد توجه این گروه قرار نمیگیرد. اما بطور غافلگیرکننده ای مصرف شکلات تلخ را میتوان بعنوان شاخصی از یک کلاس اجتماعی خاص و یا به نوعی شیک بودن در این گروه تعبیر نمود.
- در حوزه تبلیغات علیرغم اینکه تبلیغات تلویزیونی و یا محیطی مخصوصا در سال های گذشته در مارکت شکلات شده است خوشبختانه و بطور نگران کننده ای تقریبا هیچ تبلیغ شکلات ایرانی بجز تبلیغ حدود 8 سال پیش آیدین آنهم کمتر با بخاطر سپاری نام برند در خاطر این گروه مانده است.
- خانمهای گروه سنی 30 تا 45
- به نظر میرسد میزان مصرف شکلات در خانمهای گروه سنی 30 تا 45، شاید حتی مساوی گروه جوان تر است و هم جایگزینی برای صبحانه و میان وعده هست و هم بصورت گسترده ای با چای به جای قند استفاده میشود. با توجه به اینکه این گروه سنی زندگی روتین تری نسبت به گروه قبلی دارند و مخصوصا گروه مصاحبه شده همگی شاغل بودند در زمانهای مشخصی از روز در کنار مصرف چای، شکلات مصرف میکنند. این عادت بیشتر از اینکه یک عادت مصرف شکلات باشد، در این نوع مصرف عادت نوشیدن چای است که با شکلات شیرین میشود.
- مورد دیگری که در رفتار این گروه بایستی در نظر داشت ساختار فیزیولوژی خانمها مخصوصا در این سن است که در طول روز بر اثر فشار کاری حالتهایی از افت فشار و ضعف دارند که تمایل ایشان به مصرف شکلات را بیشتر میکند.در این گروه هم علاقه به شکلات های مغز دار و بیسکوییتی و طعم دار مشاهده میشود.
- این گروه با توجه به استقلال مالی و رفتاری بیشتر از گروه قبلی در مراودات اجتماعی خود از شکلات بعنوان هدیه استفاده میکنند باید در نظر گرفت برای این گروه هدیه دادن شکلات صرفا یک هدیه نیست و در واقع رفتاری است که میخواهد با آن به شخص هدیه گیرنده پیام هایی را منتقل کند.
- این پیام های تعلق ایشان به کلاس اجتماعی خاص، ریز بینی و خوش سلیقگی و حتی تمول هم میتواند باشد. لذا فاکتور هایی مثل بسته بندی، طعم و حتی قیمت گذاری عینا باید مطابق با خواسته ها و ایده آل های این گروه به منظور ایجاد تصویر ذهنی برند شخصی خودشان در ذهن مخاطبشان تطبیق داده شود.
- مورد دیگری که در طراحی بسته بندی های کادویی در این گروه باید دقت کرد، کبفیت ظاهری و کیفیت و طعم خود شکلات است و لزوما سایز آن مورد استقبال واقع نمیشود ضمن اینکه در این گروه هم علاقه به استفاده های بیشتر از بسته بندی شکلات دیده میشود.
- در این گروه سنی توجه به سلامت ، حفظ سلامت پوست و نگهداشت اندام مناسب باعث میشود علاوه بر طعم به خاصیت های شکلات تلخ هم توجه کنند.
- این گروه سنی برندهای شکلات خارجی را میشناسند ولی به نظر میاد محصولات تابلت این برندها مورد علاقه تر است.
- در این گروه هم خاطره و یادآوری مشخصی از تبلیغات برند های ایرانی دیده نشد، بجز اشاره هایی به آیدین و البته چند تبلیغ شکلات های بین المللی.
- آقایان 20-30
- مصرف شکلات در بین آقایان 20-30 سال شباهت و یا تفاوت معنا داری در خود گروه و در مقایسه با سایر گروه ها ندارد. اما به نظر میرسد علاقه و رفتار مصرفی این گروه خرید شکلات از سوپر مارکت است و احتمالا خرید شکلات در کنار بقیه خرید های ایشان اتفاق می افتد و یا برای خرید شکلات کمتر حاضر هستند مسیری بیشتر را طی کنند.
- این گروه هم برای هدیه دادن از گزینه شکلات استفاده میکنند که به نظر میرسد هدیه دادن در این گروه بیشتر جنبه ی دوستانه و ابراز علاقه و توجه دارد تا نشانه ای از تعلق به کلاس اجتماعی خاص با این حال توجه ایشان به کیفیت طعم و بسته بندی را نمیتوان نادیده گرفت.
- در این گروه علاقه به شکلات تلخ و شیری به وضوح دیده میشود.
- شکلات گلکسی و مرسی هم مورد توجه آقایان این گروه بوده که بعنوان شکلاتی لاکچری و هدیه ای خاص تاییدیه است در مورد رفتار این گروه برای هدیه کردن !
- این گروه تحت تاثیر پیشنهاد دوستان و با شکلی محتاطانه تر از خانمها در خرید شکلات های جدید و با ارتباط احساسی کمتری در انتخاب از طریق جذابیت بصری شکلات خرید میکنند.
- تصور عمومی از عدم کیفیت شکلاتهای کادویی در این گروه از عدم توانایی مالی احتمالی در خرید شکلات های خاص است که باعث شده در رده محصولات کم کیفیت تجربه ی خرید برای ایشان هم حاصل شود و بطور مشخص تجربه عدم کیفیت طعم و مزه در شکلات کادویی مطرح شده است.
- در این گروه هم تبلیغات مشخصی از شکلات عنوان نشده است که میتواند ناشی از عدم ارتباط زیاد احساسی این گروه با شکلات و هم تغییر رفتار این گروه در مشاهده و دنبال کردن تبلیغات تلویزیونی باشد
- آقایان گروه سنی 30-45
- تفاوت اصلی رویکرد آقایان گروه سنی 30-45 سال با خانم ها جواب های خلاصه و منطقی به سوالات شکلاتی است.
- آن چیزی که در این گروه بسیار مشهود است عدم ارتباط احساسی و عاطفی با مصرف شکلات است که در تمامی ابزارهای ارتباطی و ترویج فروش باید لحاظ شود. با مرور پاسخ ها به وضوح در میابیم این گروه در بازار شکلات گروه تاثیر گذار و یا حتی تصمیم گیرنده ای نیستند و بیشتر در قالب گروه خریدار و یا مصرف کننده باید ایشان را لحاظ و متاثر ساخت.
- هدیه دادن شکلات در این گروه دیده میشود حتی میتوان این نکته را در نظر گرفت که خرید شکلات برای هدیه دادن در دید و بازدید ها اتفاقی است که عموما در لحظه ی آخر میافتد بنابراین خیلی از مواقع شخصی که از ماشین پیاده میشود و شکلات را میخرد ممکن است در این گروه باشد! لذا بیشترین خریدی که این گروه در محصولات شکلات دارند در قسمت کادویی اتفاق می افتد.
- اختلاف و یا ترجیح معناداری در مورد شناخت و علاقه به رقبا وجود ندارد ولی شناخت نام برند در حوزه ی شکلات های غیر ایرانی ضعیف است و البته با توجه به ویژگی های رفتاری آقایان مخصوصا در این گروه سنی عدم بخاطر سپاری جزییاتی مثل نام حتی در حوزه ی شکلات های ایرانی هم باید در نظر گرفته شود.
- در پاسخ به سوال دلیل انتخاب یک برند جدید، بیش از 70% پاسخ دهندگان برند های جدید را حتی علیرغم جلب توجه ظاهری برای “امتحان و تست کردن” خریداری میکنند. لذا بر خلاف گروه های قبل بیشترین دلیل انتخاب یک شکلات طعم و مزه و کیفیت خواهد بود که درصدی از شیوه بسته بندی در مسیر انتخاب برای امتحان تاثیر گذار خواهد بود. شیوه ی تست کردن و بعد خرید کردن در این گروه به نظر میرسید شیوه ی مناسبی باشد و با توجه به عدم علاقه برای خاطر سپاری نام ها احتمالا سمپلینگ باید در نزدیکی محل خرید مخصوصا در این گروه برنامه ریزی شود.
شکلات تلخ در این گروه با درصد تلخی 72% شناخته شده و احتمالا مورد علاقه است و در حوزه شکلات کادویی جلب توجه بسته بندی معیار احساسی خاصی ندارد و احتمالا ترکیبی از زیبایی و سادگی و چیزی که شیک برداشت شود در کنار قیمتی که برای این گروه منطق و کشش داشته باشد انتخاب را بسیار ساده میکند. به نظر میرسد آنچه که باید در افزایش فروش برای این گروه در نظر داشت دسترسی و در دید بودن است
ثبت ديدگاه